Yabancı Personele Bölgesel İzin Sistemi Oluşturulmalı

Yabancı Personele Bölgesel İzin Sistemi Oluşturulmalı

Asa Danışmanlık Kurucusu Sebih Çaylak Gm Talks’un konuğu idi. GM Turizm ve Yönetim Dergisi Selçuk Meral’in sunduğu programda Çaylak, yabancı personel ve izinleri konusundaki yaşananları ve yapılması gerekenleri paylaştı.

Pandemi sürecinde yabancı personel ne yaptı?

4857 iş kanunu ve 4447 sayılı kanuna yapılan ekleme ve 5510 sayılı sosyal sigortalar kanununa yapılan değişiklikle işçilerin eksik gün kodları çıkış yasaklarına düzenleme ile birlikte yabancılara da  Türk çalışanlara sağlanan pandemi kolaylıkları pandemi süreci başlayınca yabancılarda Kısa Çalışma Ödeneği’nden ve nakdi ücretten yararlandılar. Birçok yabancıda ülkesine geri döndü. Türkiye olarak bu süreç her şeye rağmen hızlı aksiyonlar alınarak iyi yönetildi.

Yabancı izinleriyle ilgili son yönetmelikte bir takım değişimlerin olacağını gündemde. Bu Durumu bir de sizden dinlemek isteriz?

Şu an ki son durumu aktarayım; yabancı çalışma izinlerinin alınması konusu yıllardır her sezon başı farklı gerekçelerle belirsizlik yaşamaktadır.  En basit örnek olarak yaklaşık 4,5 yıl önce 6735 sayılı Uluslararası iş gücü kanunu yürürlüğe girdi. Ancak bu süreç içerisinde kanunun yönetmeliği yayınlanmadığı için hala yürürlükten kalkan 4817 sayılı kanun yönetmeliği ile başvurular değerlendirilmektedir. Bu durumda belirsizliği getirmektedir. Geçmiş yıllarda Turizm sektöründe çalışacak yabancı personeller için dönemsel kolaylıklar sağlandı ancak bu yönetmelik ile uygulanmadığı için süresi sonunda kaosa neden oldu. Örnek olarak 2019 yılı 30 Haziran’da çalışma izni başvurusu yapmış olan bir yabancıya oteller asgari ücret üzerinden çalışma izni alabilirken, 1 Temmuz’da yapılan başvurularda ise bu ücret asgari ücretin 1,5 katına yükseltildi. Çalışma izin başvuruları arasında 1 gün fark olan ve aynı görevi yapan iki yabancı arasında uçurum sayılacak bir fark oluştu.  Bu konuda geçici çözümlerden ziyade kalıcı çözümlerin bir an önce belirlenerek uygulanması en önemli önceliğimizdir.

5 yıldızlı otellerin içinde alt işletme olarak hizmet veren SPA merkezlerine Otellerde uygulanan 5 Türk vatandaşına 1 yabancı çalışan kuralı uygulanıyor. Otel içinde alt işletme olarak hizmet veren SPA, deri, kuyum, market, oyun alanları göz önüne alındığında Bunun mümkün olmadığı aşikardır. Birçok kez sözlü ve yazılı olarak gerek Ticaret odası olsun gerekse diğer sivil toplum kuruluşları ile uluslararası işgücü genel müdürlüğü ve çalışma bakanlığına bilgi aktarımında bulunduk. Kalıcı bir çözüm yerine sürekli anlık çözümlerle yardımcı olundu bir sonraki yıl aynı sorun tekrar gündeme geldi. Çözümü: Animasyon ve organizasyon firmalarına tanınan 10 Türk vatandaşından sonra sayı sınırının kaldırılması ve aynı görev ile çalışanlar için SGK katsayısının kanunumuzdaki eşitlik ilkesi dahilinde asgari ücret düzeyine indirilmesi gerekmektedir. 2019 yılı uluslara arası işgücü ve göç idaresi verilen çalışma izni ve ikametgâh belge sayılarına incelediğimizde devletimizin uğradığı maddi kayıp çok acık görülecektir. 145000 bin çalışma izni verilmiş bunun 67 bin Suriye vatandaşı,16000 Ev hizmetleri, diğer sektörler ve 27000 bin çalışma izni Turizm sektörüne verilmiştir. Göç idaresinden alınan ikametgâh ise 1.000.000 kişidir.

2021 yılı itibari ile Animasyon ve organizasyon firmalarında çalışan akrobat ve dansçılara, Oteller ’de çalışan Garson, Maid, Meydancı, Mutfak Görevlisi, gibi departmanlara izin verilmemektedir. Her gecen gün ülkemiz genelinde büyüyen turizm sektörünün personel ihtiyacı artmaktadır. Sektörün sezonluk olması, çalışmak isteyen kişilerin kendi bölgelerinde de benzer olanaklara sahip olması, lüks konsept hizmet veren otellerin verdikleri hizmet diğer otellerde farklı ülke vatandaşları turistti ağırlamalarından kaynaklı sahil bandı çalıştırmak için farklı ülke vatandaşı yabancılara ihtiyaç duymaktadır. İşletmelerimizin mağduriyetinin yanında Yukarda belirtilen rakamlar göz ününe alındığında ülkemizde ev alan çocukları eğitim gören farklı sebeplerden kaynaklı ülkemizde yerleşmiş farklı ülke vatandaşları çalışamayınca çok mağdur olacakları ortada. Verilmeyen izinlerle alakalı Resmi bir açıklama ya da belge bulunmamakla birlikte sezona hazırlık yapan tüm ilgili işletmeyi mağdur ediyor/etmekte edem ediyor.  Çalışma izinleri ile ilgili belirsizliğin bir an önce ortadan kalkması gerekli aksi halde sektör sezon açıldığında çok ciddi sorunlarla uğraşmak zorunda kalacak.

Bölgesel İzin Sistemi Oluşturulmalı

Ayrıca ülkemizde farklı ülke vatandaşlarının tabi olduğu 6735 Sayılı kanunun sektörün ihtiyacının olduğu SGK kat sayısı, kota uygulaması, SPA  merkezlerinde çalışan SPA therapist, deri, kuyum, hediyelik eşya çalışan satış personeli, misafir ilişkileri pozisyonunda çalışanlar. Aquaparklardaki Yunus eğitmenleri, turizm sektöründeki eczaneler, Tur acentalarında çalışan Rehberler net olmayan kanun ve yönetmelikler sektörü çok mağdur etmektedir. Bunun kolaylaşması adına mevcutta bulunan 6735 sayılı kanunun alt yönetmeliğini çıkarılıp netleşmesi, çalışma izinlerinin bölgeselleştirilip bölgede yetkili aracı kurum ya da turizm sektörü için ayrı bir daire başkanlığı kurulmalı ve yönetmelik ve uygulamalar sektörün gerçekleri ile örtüşecek şekilde belirlenmeli.

Peki; “Turizm Çalışanları Aşılanmalı” konusundaki görüşlerinizi alabilir miyiz?

Turizm personelinin kesinlikle aşılanması gerektiğini düşünüyorum. Ülke misyonu için önemli olduğu kanaatindeyim. Turizm çalışanları en büyük risk grubunda, aşılanmaları hem riski azaltır hem de misafirlerin ülkemizi tercih etmesinde ciddi bir etken olur.

Son olarak iletmek istediğiniz mesajınızı alabilir miyiz?

Bizim sürdürülebilir ve derinlemesine düşünülmüş bir stratejiye ihtiyacımız var. Aslında bu sadece yabancı personel izinleri için değil, tüm turizm sektörü için geçerli bir durum. Umarım, en kısa sürede konuyla ilgili önemli adımlar atılır ve biz de planlamalarımızı yapabiliriz.